28η Οκτωβρίου 1940, της Αίγλης Μότσιου

 

Σήμερα, 28 Οκτωβρίου, γιορτάζουμε διπλά:

1. Γιορτάζουμε την Επέτειο του «ΟΧΙ». Η ιταλική κυβέρνηση, υπό τον Μπενίτο Μουσολίνι, έθεσε τελεσίγραφο στον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά, απαιτώντας να επιτραπεί η διέλευση ιταλικών στρατευμάτων από ελληνικά εδάφη για την εισβολή στην Ελλάδα. Ο Μεταξάς απάντησε αρνητικά με το ιστορικό «ΟΧΙ», οδηγώντας την Ελλάδα σε πόλεμο, την 28η Οκτωβρίου του 1940. 

Η Επέτειος του «ΟΧΙ» μνημονεύει την άρνηση της Ελλάδας στις ιταλικές αξιώσεις:
«ΟΧΙ» στην ιταλική επίθεση κατά της ελληνικής εδαφικής ακεραιότητας
«ΟΧΙ» της εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας
«ΟΧΙ» στον εξαναγκασμό,
«ΟΧΙ» στην υποταγή,
«ΟΧΙ»στην κατάλυση της ελευθερίας του Ελληνικού λαού.

Στη πρόσφατη ιστορία μας, πριν 85 χρόνια,  Έλληνες και Ελληνίδες, Ήρωες και Ηρωίδες, αγωνίσθηκαν και πολέμησαν για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Πατρίδας μας από τον Ιταλό κατακτητή.

Πολέμησαν για το δικαίωμα στην ελευθερία

Πολέμησαν για την εδαφική ακεραιότητα
Πολέμησαν για την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία της Πατρίδας μας

Η απρόκλητη ιταλική επίθεση αντιμετωπίσθηκε από την Ελλάδα μόνο με ίδιες δυνάμεις, μέσα σε ένα πρωτοφανές πνεύμα εθνικής ομοψυχίας, υψηλού φρονήματος, ενθουσιασμού το οποίο διαπερνούσε κάθε Έλληνα / κάθε Ελληνίδα από τον απλό πολίτη και μαχητή της Πίνδου, μέχρι την ανώτατη ηγεσία της Χώρας.

Κάτω από αντίξοες συνθήκες, οι πρόγονοί μας αγωνίζονται «υπέρ βωμών και εστιών» και καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν με ανδρεία και ηρωισμό πολλαπλάσιες και προηγμένες εξοπλιστικά δυνάμεις. Όχι μόνο προβάλλουν σθεναρή αντίσταση, αλλά αναγκάζουν σε άτακτη οπισθοχώρηση τους επίδοξους κατακτητές, των οποίων το γόητρο, αλλά και οι φυσικές τους δυνάμεις πλήττονται αποφασιστικά… Τα ελληνικά στρατεύματα καταφέρνουν να αποκρούσουν την ιταλική εισβολή κι αυτή γίνεται η πρώτη νίκη των Συμμάχων ενάντια στις Δυνάμεις του Άξονα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλοί ιστορικοί, μάλιστα, θεωρούν ότι η νίκη  αυτή ανύψωσε το ηθικό των σκλαβωμένων λαών της Ευρώπης και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην έκβαση του πολέμου…

Το μέγεθος του ελληνικού εγχειρήματος ήταν μικρό μπροστά στη μεγαλειώδη προσπάθεια. Το στεφάνι ανέκαθεν ανήκει πάντοτε τον νικητή, πόσο δε μάλλον όταν αυτός είναι η Πατρίδα σου.

Το Έπος που έγινε Επέτειο
Η Ελλάδα γίνεται η μοναδική χώρα στον κόσμο που επιλέγει να γιορτάζει με την 28η Οκτωβρίου την είσοδό της στον πόλεμο κι όχι τη λήξη αυτού, όπως συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μάλιστα, για πρώτη φορά η επέτειος του «ΟΧΙ» γιορτάστηκε την αμέσως επόμενη χρονιά, στην περίοδο της Κατοχής. Την παραμονή και ανήμερα της 28ης  Οκτωβρίου 1941, το κεντρικό κτίριο και ο προαύλιος χώρος του Πανεπιστημίου Αθηνών γίνονται οι χώροι όπου φιλοξενούνται ομιλίες φοιτητών και καθηγητών, όπως εκείνη του Κωνσταντίνου Τσάτσου, ο οποίος μάλιστα αρνήθηκε να κάνει μάθημα την ημέρα της επετείου, με αποτέλεσμα να απολυθεί από το Πανεπιστήμιο.  Η 28η Οκτωβρίου δεν καθιερώθηκε με βασιλικό ή προεδρικό διάταγμα αλλά  με την κατάθεση λουλουδιών στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, στ’ άγαλμα του Φεραίου, του Σολωμού, του Μπάυρον και του Βαλαωρίτη, στ’ άγαλμα του Κολοκοτρώνη και του Παύλου Μελά.  (αρχείο ΑΠΕ – ΜΠΕ).
Την επόμενη χρονιά (28/10/1942), οι εκδηλώσεις και οι διαδηλώσεις για την επέτειο του «ΟΧΙ» εξαπλώθηκαν και σε άλλες ελληνικές πόλεις υπό το βλέμμα των ιταλικών δυνάμεων κατοχής οι οποίες, ωστόσο, δεν παρενέβησαν.
(αρχείο ΑΠΕ – ΜΠΕ).

Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

Α΄ ποίημα:
Είμαι η Πατρίδα... Τον ύμνο φέρνω.

Τον ύμνο, φωτοστέφανο, σε μυστικά Θεοφάνια
χυτό από μένα, αμάραντο, πιο απάνου απ’ τα στεφάνια
που φέρνουν για να στεφανώσουν το μνημόσυνό σας,
άρχοντες και στρατός και λαός γονατισμένοι εμπρός σας.
τον ύμνο τον πολύφωνο, και σάλπισμα κι αηδόνι,
φέρνω, να πάει τη δόξα σας βαθιά κρυφά όπου καίει
του Γένους η καρδιά,
καρδιές μου, ήρωες, μάρτυρες, νεκροί γενναίοι, ωραίοι.
κι εσείς που σα να κρύβεστε και σιωπηλοί περνάτε,
στρατιώτες άγνωστοι, αθλητές ανώνυμοι, το στόμα
που δε σας αχολόγησε το βροντερό της φήμης
και μένετε αλειτούργητοι στην εκκλησιά της μνήμης,
πεσμένοι μου ομολογητές από λογχιά, από βόλι,
κι οι γνωρισμένοι κι οι άγνωροι, δόξες μου, και όμοια, και όλοι
Κωστής Παλαμάς :"Η πατρίδα στους νεκρούς της. Ύμνος των Ελλήνων"

Β΄ ποίημα:
Ανοίγουν τα παράθυρα
κι όσοι μένουν χαιρετούν αυτούς που φεύγουν
και φεύγουν όλοι.
Γέμισαν οι πόλεις τύμπανα και σημαίες.
Ορθή η αυγή σημαιοστολίζει τα όνειρά μας
κι η Ελλάδα λάμπει μες στα φώτα των ονείρων μας .
Ο ήλιος πλυμένος
με το καθάριο πρόσωπο στραμμένο στον άνθρωπο,
χαιρετάει τους δρόμους που τραβούν στη μάχη.
Αυτοκίνητα περνούν γεμάτα πλήθος.
Αποχαιρετιούνται στις πόρτες και γελάνε
ύστερα ακούγονται τ’ άρβυλα στην άσφαλτο,
το μεγάλο τραγούδι των αντρίκιων βημάτων
που μακραίνει και σβήνει στο βάθος του δρόμου,
ως το βραδινό σταθμό με τα χαμηλωμένα φώτα.
Εκεί τα τρένα περιμένουνε
σφυρίζουν για λίγο έξω από την πόλη,
ακούγονται οι αποχαιρετιστήριοι πυροβολισμοί
κι ύστερα όλα σωπαίνουν και περιμένουν.
Διαβάζουμε τα τελευταία παραρτήματα:
Νικούμε. Νικούμε.
Πάντα νικάει το δίκιο!
Μια μέρα θα νικήσει ο άνθρωπος.
Μια μέρα η λευτεριά θα νικήσει τον πόλεμο.
Μια μέρα θα νικήσουμε για πάντα.
Γιάννης Ρίτσος, "Οκτώβρης 1940"

Γ΄ ποίημα:
Ανήκω σε μια χώρα μικρή.
Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο,
που δεν έχει άλλο αγαθό
παρά τον αγώνα του λαού του,
τη θάλασσα
και το φως του ήλιου.
Γεώργιος Σεφέρης

Δ΄ ποίημα:
Ακέρια η γης εσείστηκε κι εβρόντηξε όλη η πλάση –
μια φούχτα άνθρωποι ανίσκιωτοι, μες σε μια φούχτα τόπο,
κάτι σπασμένα μάρμαρα, κάτι φαρδιά πλατάνια,
μόνο μπαρούτι τους το φως και σκάγια τους οι ελιές τους
και δίπλα τους η Παναγιά, κι η Λευτεριά μπροστά τους
να φέγγει απ’ το βαθύ καημό κι απ’ τα πορτοκαλάνθια.
Γιάννης Ρίτσος, «Ελλάδα»

Ο Αισχύλος είχε γράψει για τους Έλληνες:
Διότι μόνοι ἐμεῖς, οἱ Ἕλληνες,
ἀντίθετα ἀπὸ τοὺς βαρβάρους,
δὲν μετροῦμε ποτὲ τὸ πλῆθος τοῦ ἐχθροῦ στὴν μάχη...

Και τέλος, το σημερινό (28-10-2025) μήνυμα, που αξίζει να κρατήσουμε για την επέτειο, του Επισμηναγού Γιώργου Σωτηρίου, Πιλότου του αεροσκάφους F-16 τύπου Viper:
«Καλημέρα Θεσσαλονίκη καλημέρα Ελλάδα. Σήμερα τιμάμε εκείνους που είπαν το ΟΧΙ. Είναι ημέρα τιμής, συνεχίζουμε να φυλάμε τον ουρανό της Πατρίδας, χρόνια πολλά Ελλάδα»

2. Επίσης, σήμερα, γιορτάζουμε την Αγία Σκέπη της Υπεραγίας Θεοτόκου εν Βλαχερνώ.
Την περίοδο 457-474 μ.Χ. που ήταν βασιλιάς ο Λέοντας ο Μεγάλος, ζούσε στην Κωνσταντινούπολη ο Όσιος Ανδρέας, ο διά Χριστόν σαλός. 
Κατά τη διάρκεια μιας αγρυπνίας στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, ο Όσιος Ανδρέας μαζί με τον μαθητή του Επιφάνιο, που έγινε αργότερα πατριάρχης Κωνσταντινοπόλεως (520-536 μ.Χ.), είδαν την Υπεραγία Θεοτόκο να εισέρχεται στο ναό από την κεντρική πύλη. Πλάι στην Υπεραγία Θεοτόκο βρισκόταν πλήθος αγγέλων, καθώς και ο Άγιος Ιωάννης ο πρόδρομος με τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο.  Αφού μπήκε η Παναγία στο ναό, προχώρησε προς τον σολέα και προσευχήθηκε για αρκετή ώρα, με θερμά δάκρυα, υπέρ της σωτηρίας των πιστών. Το γεγονός αυτό ήταν ορατό μόνο στον Ανδρέα και στον Επιφάνιο. 
Μετά την προσευχή, η Θεοτόκος σηκώθηκε και μπήκε μέσα στο ιερό, όπου φυλασσόταν το μαφόριό της, δηλαδή το τσεμπέρι της. Το πήρε στα χέρια της και το άπλωσε πάνω από τους χριστιανούς που βρίσκονταν έξω. Με αυτόν τον τρόπο θέλησε να δείξει ότι τους σκέπει και τους προστατεύει.
Η Εκκλησία της Ελλάδος όμως, την έχει μεταθέσει στις 28 Οκτωβρίου, όπου η Ελλάδα γιορτάζει την Επέτειο του «ΟΧΙ».

Η Παναγία μας στο μέτωπο του 1940.

Συνεχώς αισθανόμασταν να μας μεταγγίζει αντρειοσύνη!
Σου γράφω από μία αετοφωλιά, τετρακόσια μέτρα ψηλότερη από την κορυφή της Πάρνηθας. Η φύση τριγύρω είναι πάλλευκη.
Σκοπός μου […]είναι να σου μεταδώσω αυτό που έζησα, αυτό που είδα με τα μάτια μου και που φοβάμαι μήπως, ακούγοντάς το από άλλους, δεν το πιστέψεις.
Λίγες στιγμές πριν ορμήσουμε για τα οχυρά της Μόροβας, είδαμε σε απόσταση περίπου δεκατριών μέτρων μια ψηλή μαυροφόρα να στέκει ακίνητη.
Ο σκοπός φώναξε: «τις ει;». Μιλιά δεν ακούστηκε.
Φώναξε ξανά θυμωμένος. Τότε, σαν να μας πέρασε όλους ηλεκτρικό ρεύμα, ψιθυρίσαμε: «η Παναγία!». Εκείνη όρμησε εμπρός σα να είχε φτερά αετού. Εμείς από πίσω της. Συνεχώς αισθανόμασταν να μας μεταγγίζει αντρειοσύνη. Ολόκληρη εβδομάδα παλέψαμε σκληρά για να καταλάβουμε τα οχυρά Ιβάν-Μόροβας. […] Εκείνη ορμούσε πάντα μπροστά. Και όταν πια νικητές ροβολούσαμε προς την ανυπεράσπιστη Κορυτσά, τότε η Υπερμάχος έγινε ατμός, νέφος απαλό και απλά χάθηκε...
Μαρτυρία του Τάσου Ρηγόπουλο, πολεμιστής στο μέτωπο της Κορυτσάς.

Χαίρε Παρθένε, χαίρε, Χαίρε ευλογημένη...
Χαῖρε τοῦ κόσμου ἡ Σωτηρία
Χαῖρε Ἑλλάδος ἡ προστασία.
Χαῖρε τῶν Ἀγγέλων παράδοξον θέαμα
Χαῖρε τῶν ἀνθρώπων ἀκλόνητον ἔρεισμα.
Χαῖρε Μήτηρ Ἀειπάρθενος τοῦ Παντάνακτος Χριστοῦ
Χαῖρε σκέπη καὶ ἀντίληψις τοῦ λαοῦ σου τοῦ πιστοῦ.
Χαῖρε ὅτι ἐφάνης σκέπουσα τὸ σὸν Ἔθνος
Χαῖρε ὅτι παρέχεις νίκας τῷ στρατοπέδῳ.
Χαῖρε πηγὴ πλουσίας χρηστότητος
Χαῖρε λαμπὰς Θεοῦ ἀγαθότητος.
Χαῖρε δι’ ἧς τοὺς ἐχθροὺς ἐκνικῶμεν
Χαῖρε πρὸς ἣν καθ’ ἑκάστην βοῶμεν·
Χαῖρε Σκέπη ὁλόφωτε.

Χρόνια πολλά Ελλάδα!
Χρόνια Πολλά! Χρόνια αξιοπρεπή και «αρτιμελή»!
Χρόνια πολλά σε όλους τους Έλληνες και τις Ελληνίδες!
Τιμή και Δόξα στους ήρωες του Έπους 1940.
Αιώνια η μνήμη των αγωνιστών του 1940!
Η Παναγία να μας έχει πάντα υπό τη Σκέπη της!
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ!

…και του χρόνου με Υγεία!

Κείμενο και επιμέλεια κειμένων δική μου.
Οι φωτογραφίες αλιεύθηκαν από το διαδίκτυο.