Ελεύθερη Ψυχή (Alma Libre) της Αίγλης Μότσιου : Τρίκαλα: Ερωτεύσιμη Πόλη

Βαρούσι (παλιά πόλη)

«…η τοποθεσία της είναι στρατηγικωτάτη, κατάφυτος και μαγευτική…» περιέγραψε τα Τρίκαλα ο Μιχαήλ Γρηγορόπουλος στο βιβλίο Περίηγησις Εν Ελλάδι (1882), και χαρακτήρισε τους τρικαλινούς «φιλότιμους και φιλόμουσους».

Τόπος ιδιαίτερος, ξεχωριστός, με ιστορία και παράδοση αιώνων. Έργα τέχνης τα μνημεία, τα παλιά αρχοντικά και νεοκλασικά κτίρια της πόλης, τα οποία χαρακτηρίστηκαν διατηρητέα, ο ειδυλλιακός Ληθαίος ποταμός που διασχίζει την πόλη διαγώνια, οι όμορφες πλατείες, ο πεζόδρομος της Ασκληπειού σημείο συνάθροισης ντόπιων και επισκεπτών, η ρομαντική παλιά πόλη, το μεσαιωνικό Φρούριο, τα μουσεία, το άλσος του Προφήτη Ηλία με το Ζωολογικό Κήπο συνθέτουν την πολιτιστική ταυτότητα μίας ερωτεύσιμης πόλης που ο ρομαντισμός είναι διάχυτος σε κάθε σημείο της.

Ασκληπείο αρχαίας Τρίκκης

Η πόλη των Τρικάλων, πρωτεύουσα του νομού Τρικάλων, σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, βρίσκεται κτισμένη στην θέση της αρχαίας Τρίκκης δηλαδή, στους πρόποδες των τελευταίων τριών λόφων του ορεινού βραχίονα που κατεβαίνει από τα Αντιχάσια και προχωρεί προς τη Θεσσαλική πεδιάδα. Σύμφωνα με μυθολογικές παραδόσεις οι Τρικκαίοι δίδαξαν ιππασία στους Έλληνες. Η πόλη αυτή, η «ιπποτρόφος Τρίκκη» του Ομήρου, ήταν τόπος ιππικός, πατρίδα των Κενταύρων, των τόσο τέλειων καβαλάρηδων ώστε να γίνονται ένα με τ’ άλογά τους. Βασιλιάς της Τρίκκης ήταν ο μυθικός Ασκληπιός, φημισμένος γιατρός, που συνέλεγε τα βότανά του από το παρακείμενο Κερκέτιο όρος (Κόζιακας). Την άποψη ότι από την Tρίκκη καταγόταν ο Aσκληπιός ενισχύουν τα αρχαιολογικά ευρήματα, που πιστοποιούν πως η περιοχή ήταν άλλοτε έδρα ενός σημαντικότατου Aσκληπιείου. Ακόμη, ο Όμηρος αναφέρει ότι, η Tρίκκη είχε λάβει μέρος στον Τρωικό Πόλεμο με στρατηγούς τους δύο γιους του Ασκληπιού, τον Mαχάωνα και τον Ποδαλείριο.

Κεντρική γέφυρα

Η πόλη πήρε το όνομά της από την νύμφη Τρίκκη η οποία ήταν κόρη του Πηνειού ποταμού (ή κατ’ άλλους του Ασωπού ποταμού), η οποία έδωσε, εκτός από το όνομα της, τα τρία χαρακτηριστικά της στην όμορφη πόλη των Τρικάλων ομορφιά, νεότητα, υγεία. Ορισμένοι αποδίδουν την ονομασία και της νύμφης και της πόλης στον επιθετικό προσδιορισμό Τρίκαλη της θεότητας της περιοχής Άρτεμης, τρεις φορές καλή, υπέροχη. Ιστορικά ευρήματα, όπως αρχαία νομίσματα, τα οποία έχουν βρεθεί στο παρελθόν στην περιοχή, απεικονίζουν αφενός τη θεά Τρίκκη να κρατά μια φιάλη ή μια θήκη φαρμάκων ως σύμβολο ιατρικών θεοτήτων και αφετέρου τον Ασκληπιό καθήμενο και έχοντας το ραβδί του ακουμπισμένο στον αριστερό του ώμο, ενώ με το δεξί του χέρι δίνει τροφή στον ιερό όφι. Στην ίδια πλευρά υπάρχει φθαρμένη η επιγραφή Τρικκαίων. Με το όνομα Τρίκαλα αναφέρεται για πρώτη φορά από την Άννα Κομνηνή, στην «Αλεξιάδα», τον 11^οαι...

Ασκληπιός

Ο επισκέπτης αξίζει να επισκεφθεί:

Το Τζαμί του Οσμάν-Σαχ ή Κουρσούμ, ένα από τα καλύτερα τεμένη που υπάρχουν στην Ελλάδα, χτίστηκε στις όχθες του ποταμού Ληθαίου στα μέσα περίπου του 16^ουαι.. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από το συγκεκριμένο κτίσμα από την επιβλητικότητα και τη μεγαλοπρέπεια που διαθέτει. Το στοιχείο εκείνο που δίνει την αρχιτεκτονική μοναδικότητα στο τζαμί είναι και ο εξαίρετος θόλος του ο οποίος είναι μολυβοσκεπασμένος και έχει διάμετρο 18 μέτρα ενώ η κορυφή του βρίσκεται σε ύψος 22,5 μέτρα από το δάπεδο του τζαμιού. Το Κουρσούμ-Τζαμί (Μολυβένιο-Τζαμί) αποτελεί χαρακτηριστικό μνημείο της ανατολίτικης αρχιτεκτονικής. Η ιστορία αναφέρει ότι το συγκεκριμένο τζαμί το έχτισε ο Τούρκος πρίγκιπας Οσμάν Σιάχ που βρέθηκε εξόριστος στα Τρίκαλα. Μετά την ίασή του από σοβαρή ασθένεια, έκτισε το τζαμί και άλλα αγαθοεργά ιδρύματα, ενώ αργότερα αναφέρεται ως κυβερνήτης των Τρικάλων. Νότια του τεμένους σώζετε το μαυσωλείο (τουρμπέ). Το τζαμί ανακαινίσθηκε το 1996 και είναι προστατευόμενο από την UNESCO. Σήμερα χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό κέντρο.

Την παλιά πόλη (Βαρούσι, που σημαίνει περιοχή έξω από το κάστρο) βρίσκεται κάτω από το φρούριο και συνδέει το χθες με το σήμερα, το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Περπατώντας στα σοκάκια της παραδοσιακής πόλης ανοίγει ένα παράθυρο προς το παρελθόν ζωντανεύοντας άλλες εποχές, σκέψεις, καταστάσεις, χαρίζοντας χρώμα και ρομαντισμό στην όμορφη πόλη των Τρικάλων. Η παραδοσιακή συνοικία αποτελούσε την εύπορη, χριστιανική και αυτοδιοικούμενη συνοικία της πόλης που εκτεινόταν κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του Φρουρίου. Τα αρχοντικά και οι πολυάριθμες εκκλησίες αντικατοπτρίζουν την οικονομική και πολιτιστική άνθιση του 18^ου και 19^ου αιώνα που ήταν αποτέλεσμα της ανάπτυξης του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Τα οικοδομήματα της περιοχής είναι δίπατα σπίτια, με ψηλούς τοίχους. Είναι χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Το γεγονός ότι δεν διαθέτουν παράθυρα προς το δρόμο, για λόγους ασφαλείας, δημιουργεί στον επισκέπτη την εντύπωση πως πρόκειται για ενωμένα πέτρινα τείχη, που διακόπτονται από αυλόθυρες. Οι σωζόμενοι σήμερα ναοί είναι των Αγίων Αναργύρων (1575), του Αγίου Δημητρίου (1588), του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος και του Αγίου Παντελεήμονος (τέλη 16^ου-αρχές 17^ου αι.), του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (1674), της Αγίας Μαρίνας (1766), της Αγίας Παρασκευής (1843), της Παναγίας Φανερωμένης ή του Γενεσίου της Θεοτόκου (1849-1853), της Αγίας Επισκέψεως (1863-1877), του Αγίου Στεφάνου (1882), του Αγίου Νικολάου (1948) που αποτελεί και τον μητροπολιτικό ναό των Τρικάλων από το 1967.

Κουρσούμ Τζαμί

Κοντά στο Βαρούσι βρίσκεται η παραδοσιακή περιοχή «μανάβικα» μια από τις πιο παλιές γειτονιές των Τρικάλων. Εκεί είναι σήμερα συγκεντρωμένες παραδοσιακές ταβέρνες.

Το μεσαιωνικό φρούριο (κάστρο) που δεσπόζει στα βόρεια της πόλης έχει υποστεί πολλές καταστροφές. Τον 6ο αι. μ.Χ. ανακαινίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Επισκευάσθηκε από τους Τούρκους μεταξύ 1854 και 1878, μετά τις θεσσαλικές επαναστάσεις. Λέγεται ότι μέσα στον περίβολο του φρουρίου υπήρχαν βυζαντινές εκκλησίες όπως αυτή του Αρχάγγελου Μιχαήλ και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (13^ο αιώνα). Χωρίζεται σε τρία διαζώματα, με το πρώτο να λειτουργεί ως πλατεία με πανοραμική θέα της πόλης, το δεύτερο έχει διαμορφωθεί σε χώρο πρασίνου και στα ανατολικά του δεσπόζει ένα πανύψηλο θαυμάσιο ρολόι (1936), περίοπτο από κάθε μεριά της πόλης και στο τρίτο, παρουσιάζονται αξιόλογες εκδηλώσεις, παραστάσεις και συναυλίες στο υπαίθριο θέατρο.

Το πευκόφυτο λόφο, το άλσος του Προφήτη Ηλία με το ομώνυμο εκκλησάκι (1896) εκεί κοντά υπάρχει λίθινη βρύση και παιδική χαρά. Στην ανατολική πλευρά του λόφου βρίσκεται ο Ζωολογικός Κήπος, 30 στρέμματα περίπου έκτασης, με πολλά ζώα όπως τίγρεις, ελάφια, πιθήκους, στρουθοκαμήλους, άλογα πόνι, παγώνια κ.ά.

Βορειοδυτικά της πόλης βρίσκεται ο Μύλος του Ματσόπουλου (1884), ο οποίος περιβάλλεται από ένα καταπράσινο πάρκο και διασχίζεται από τον Αγιαμονιώτη ποταμό, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά μνημεία που υπάρχουν. Το παλιό αυτό εργοστάσιο περιβάλλεται από ένα τόσο ειδυλλιακό τοπίο, μέσα στα πλατάνια, που το κάνει μοναδικό σε ομορφιά. Σήμερα είναι ένας σημαντικός πόλος έλξης, ένα σημείο συνάντησης της ιστορίας, του πολιτισμού και της έμπνευσης. Θεωρείται ένα από τα πιο παραδοσιακά μνημεία. Λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο και κέντρο αναψυχής.

Φρούριο

Βήμα βήμα στα χνάρια της ιστορίας με τα αξιόλογα Μουσεία όπως το Πολιτιστικό Κέντρο Κλιάφα, όπου η διοίκηση του εργοστασίου Κλιάφα μετέτρεψε το σύνολο των παλαιών εγκαταστάσεων της σε Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, παιδική και εφηβική βιβλιοθήκη με έξι χιλιάδες επιλεγμένα βιβλία! Το Ιστορικό Αθλητικό Μουσείο το πρώτο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα και διαθέτει υλικό που καλύπτει τη χρονική περίοδο από το 1896, η οποία συμπίπτει και με την διοργάνωση της πρώτης Ολυμπιάδας στην Αρχαία Ολυμπία. Το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής Τρικαλινών Δημιουργών, στο οποίο εκτίθενται προσωπικά αντικείμενα (παρτιτούρες, σημειώσεις κ.λπ.), αλλά και φωτογραφικό υλικό, σχετικά με τη ζωή και το έργο πολλών γνωστών Tρικαλινών καλλιτεχνών, όπως οι Βασίλης Τσιτσάνης, Απόστολος Καλδάρας, Κώστας Βίρβος, Γιώργος Σαμολαδάς, Μπάμπης Μπακάλης, Χρήστος Κολοκοτρώνης, Δημήτρης Μητροπάνος κ.ά. Το Μουσείο Ιεράς Μητροπόλεως, το Μουσείο Δημήτρη και Λέγκως Κατσικογιάννη και το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο.

Άγιοι Ανάργυροι

Μέσα στη ροή της ιστορίας, της καθημερινότητας των ανθρώπων, ρέει ακούραστος από τα προϊστορικά χρόνια ο γραφικός παραπόταμος του Πηνειού, Ληθαίος ο ποταμός της λήθης. Πηγή ζωής και ανάπτυξης με τις καταπράσινες όχθες του διασχίζει την πόλη. Πολλές γέφυρες συνδέουν τις δύο πλευρές με σημαντικότερη την κεντρική που κατασκευάστηκε από μέταλλο από Γάλλους μηχανικούς το 1886.

Η πόλη των Τρικάλων αποτελεί και θαυμάσιο ορμητήριο για τα γύρω πανέμορφα χωριά. Συνδυάζει αρμονικά το νέο με το παλιό, βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ ρομαντισμού και εκσυγχρονισμού, διαθέτει το δικό της χρώμα, τους δικούς της χρόνους και ευρωπαϊκό αέρα.