Πολιτιστικός τουρισμός και προτάσεις ανάδειξής του.

Αρχαίο θέατρο Α΄Λάρισας 

Οι νέες τάσεις του διεθνούς τουρισμού, διαμορφώνονται όχι μόνο από «βιολογικά» κίνητρα των ανθρώπων που ταξιδεύουν (χαλάρωση, αναζωογόνηση, διασκέδαση ), αλλά και από «ιδεολογικά» (μόρφωση, αναψυχή κτλ.). Ο σύγχρονος τουρίστας δεν αρκείται μόνο στον ήλιο, τη θάλασσα , και τη διασκέδαση, θέλει κάτι παραπάνω να συνδυάσει τις διακοπές του με άλλα ενδιαφέροντα και να βρίσκεται σε ένα φιλικό περιβάλλον, να έχει την αίσθηση ότι είναι φιλοξενούμενος. 
Επίσης η διατροφή, στην ευρεία έννοιά της, αποτελεί πολύ σημαντικό κομμάτι της τουριστικής εμπειρίας, αφού τα τρόφιμα και τα ποτά που συνθέτουν το μενού αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους λόγους που οι τουρίστες επιλέγουν για διακοπές έναν προορισμό. Αυτές οι νέες προσεγγίσεις του τουρισμού από τη σκοπιά της φιλοξενίας, γαστρονομίας και της οινικής κουλτούρας θα αμβλύνει αναμφίβολα τις συνέπειες του μαζικού τουρισμού και θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά του στο διεθνές περιβάλλον. 
Τα νέα ενδιαφέροντα του σύγχρονου τουρίστα πραγματώνονται μέσα από τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως είναι ο πολιτιστικός τουρισμός (μερικές από τις ειδικές μορφές του: φιλοξενικός, γαστρονομικός, οινικός), ο συνεδριακός τουρισμός, ο θρησκευτικός τουρισμός, ο οικοτουρισμός κ.λπ..
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (WTO) θεωρεί πως πολιτιστικός τουρισμός είναι το ταξίδι που γίνεται με κίνητρο βασικά πολιτιστικό περιλαμβάνοντας εκπαιδευτικές περιηγήσεις, θεατρικές παραστάσεις, festival, προσκυνήματα, επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία, καθώς και τη μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος, του λαϊκού πολιτισμού και της τέχνης.

Εκτιμάται ότι ο πολιτιστικός τουρισμός αναπτύσσεται με ρυθμό 15% τον χρόνο και ότι το 37% όλων των διεθνών ταξιδιών περιλαμβάνει ένα πολιτιστικό στοιχείο. Από το άλλο μέρος, ο μαζικός τουρισμός αναπτύσσεται με ρυθμό μόνο 8% τον χρόνο.

Στην 3^η χιλιετία η προώθηση του Πολιτιστικού τουρισμού εγγυάται μια ιδιαίτερα σημαντική διάσταση αειφόρου ανάπτυξης. Συνδυάζει την ποιότητα στους επισκέπτες, την ποιότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες, μια αρμονική ανάπτυξη προστασίας και ανάπλασης περιβάλλοντος και έργων υποδομής με προβολή των μοναδικών ανά  περιοχή πολιτιστικών στοιχείων, του φυσικού κάλλους, και πνευματικών δράσεων. 

Η ανάπτυξη μιας τέτοιας ποιοτικής παρέμβασης,  απαιτεί τη συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα σε τοπική βάση. Απαιτεί έναν οργανωμένο σχεδιασμό από την Τοπική Αυτοδιοίκηση  με την ενεργοποίηση όλων των τοπικών παραγόντων, σε συνεργασία με την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και την ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας. Για την προβολή του τόπου, για την προσέλκυση τουριστών, για την παρουσίαση της πολιτιστικής κληρονομιάς, και ιδιαίτερα για την  παραγωγή πολιτιστικών τουριστικών προϊόντων.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ο Νομός Λάρισας έχει να επιδείξει μια μακρόχρονη ιστορία  από την Προϊστορική Εποχή και  διαθέτει σημαντικότατους πολιτισμικούς πόρους, οι οποίοι δεν είναι ακόμη ικανοποιητικά αξιοποιημένοι. Η ανάδειξη, συντήρηση και αξιοποίηση των πλούσιων αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής προκειμένου να καταστούν επισκέψιμα συνιστούν έναν σημαντικό πόρο προσέλκυσης επισκεπτών. Στα πλαίσια αυτά προτείνονται τα εξής έργα :

α) Το Α΄ Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας, από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα του ελληνικού χώρου, κατασκευάσθηκε στις νότιες υπώρειες του λόφου Φρούριο, όπου βρισκόταν η οχυρωμένη ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το εκπληκτικό αυτό οικοδόμημα, δεν υπολείπεται σε σπουδαιότητα, ποιότητα και χωρητικότητα απ’ αυτό της Επιδαύρου. Με  επιγραφικές μαρτυρίες, η κατασκευή του ανάγεται στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., ήταν δε αφιερωμένο στον θεό Διόνυσο. Στους πρώτους αιώνες λειτουργίας του, εκτός από χώρος για την τέλεση θεατρικών παραστάσεων, χρησιμοποιήθηκε και για τις συνελεύσεις του ανώτατου διοικητικού οργάνου της περιοχής, του Κοινού των Θεσσαλών. Η τέταρτη φάση της αποκάλυψης ολοκληρώνεται σήμερα. Και αναμένεται να ολοκληρωθεί και η αναστήλωσή του, ώστε να δοθεί σε πλήρη χρήση. Έτσι, με την ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου θ’ αποτελέσει για την Λάρισα το σημαντικότερο σημείο αναφοράς και κέντρο της πολιτισμικής ζωής της πόλης. ( Από τον Τουριστικό Οδηγό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης  Λάρισας «Νομός Λάρισας, ο τόπος των θεών»)

β) Λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λάρισα, υπάρχουν τα   ευρήματα   της αρχαίας Κραννώνος, σημαντικότατης πόλης της Πελασγιώτιδας, που ήκμαζε τον 5^ο και 6^ο π.Χ. αιώνα. Από παλαιότερους ερευνητές η πόλη συνδέθηκε με την ομηρική πόλη Εφύρα ( Όμηρος Ηλιάδα 13, 301 ). Υπήρξε από τα ισχυρότερα μέλη της Νομισματικής Ένωσης των Θεσσαλών 480 π.Χ., κόβει δικά της αργυρά και χάλκινα νομίσματα, γεγονός που αποδεικνύει τον πλούτο της πόλης, επίσης διέθετε ακρόπολη, ενώ οι ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή ανέδειξαν κτιστούς πυραμοειδείς τάφους, μέσα στους οποίους βρέθηκαν ειδώλια και νομίσματα.  Δίπλα από τον αρχαίο χώρο υπήρχε ο αρχαίος ναός που λατρεύονταν ο Ήλιος, ο Σάραπις και η Ίσις. ( Στοιχεία από την ιστοσελίδα του  Υπουργείου Πολιτισμού ). Προτείνεται: Η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου.

γ) Ανάδειξη των χώρων της Περραιβικής Τρίπολης με την δημιουργία τριών επισκέψιμων πάρκων στην Άζωρο, το Πύθιο και το Σαραντάπορο (αρχαία Δολίχη), όπου σώζονται σημαντικές αρχαιότητες, με την ταυτόχρονη απαλλοτρίωση εδαφικής έκτασης πέντε στρεμμάτων στην περιοχή Σαρανταπόρου. (Σχετικό δημοσίευμα στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 5-7-2005).

δ) Από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα ο Όλυμπος είναι το μοναδικό ίσως βουνό που κατάφερε να διατηρήσει τη μυθικότητά του και τη μεγαλοπρέπειά του. Αντικρίζοντας το βουνό και τις κορυφές του αλλά προπαντός ανεβαίνοντας στον Όλυμπο νιώθεις πως οι θεοί ποτέ δεν έφυγαν από τα παλάτια τους κι ότι κάπου θα συναντήσεις τις Μούσες. Η πρόταση για  δημιουργία Μυθολογικού Πάρκου αποτελεί μία πρωτοποριακή για την ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου πρόταση και αφορά σε ένα πολλαπλό χώρο πολιτισμικής δραστηριότητας αξιοποιώντας το διάσημο μυθολογικό παρελθόν αλλά και το αδιαμφισβήτητο φυσικό κάλλος της περιοχής. Το Μυθολογικό Πάρκο έχει ως στόχο του την προβολή της μυθολογικής παράδοσης της περιοχής και την σύνδεσή της με την εκπαιδευτική διαδικασία ενώ θα περιλαμβάνει εκτός των άλλων παράλληλους χώρους ψυχαγωγίας ( αθλητικές εγκαταστάσεις, λούνα παρκ, αναψυκτήρια, θεατρικές / μουσικές σκηνές κ.ά. ) αποτελώντας πόλο έλξης των κατοίκων του Νομού αλλά και επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

ε) Το υπέδαφος της Επαρχίας Ελασσόνας μπορεί να αποτελέσει πραγματικό κοίτασμα μίας νέας τουριστικής πρότασης. Ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν το α) Σπήλαιο ‘’ Άπατη Τρύπα ‘’στο Δ.Δ. Κεφαλόβρυσου με μήκος 1800 μ., β) Σπηλαιοβάραθρο Βαλανίδας, γ) Σπηλαιοβάραθρο Παλαιοκάστρου, δ) Σπήλαιο Μόρια Καρυάς, σπήλαια που είναι πλούσια σε σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν τα α) Σπηλαιοβάραθρο Σκαμνιάς Ολύμπου, β)  Σπήλαιο της Οξυάς κοντά στο χωριό Παλιά Σκαμνιά, γ) Σπήλαιο Μελισσότρυπα στην Ελασσόνα, δ) Σπήλαιο Τσαριτσάνης, ε) Σπήλαιο Αρκουδότρυπα Σαρανταπόρου τα οποία μένει όμως να εξερευνηθούν και να αξιοποιηθούν.  Προτείνεται: Η εξερεύνηση, η προβολή και η αξιοποίηση των σπηλαίων θα βοηθήσουν σημαντικά στην τουριστική ανάπτυξη του Νομού Λάρισας.

ζ) Η χώρα μας έχει μεγάλη οινική παράδοση, η οποία είναι αναπόσπαστο μέρος του πολιτισμού της. Το κρασί αποτελεί μέρος της ελληνικής κληρονομιάς. Η διενέργεια μουσικών festival και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, η ξενάγηση και φιλοξενία σε μία αμπελουργική εγκατάσταση δημιουργεί ένα τουριστικό προϊόν που σε πολλές χώρες  είναι γνωστό ως «Δρόμοι του κρασιού». Οι επισκέπτες έρχονται σε επαφή με τον αμπελουργό – οινοποιό, εκτός από την τεχνογνωσία που τους μεταδίδεται, γνωρίζουν την οινική κουλτούρα, την τοπική κουζίνα, τα ήθη και έθιμα της περιοχής. Η Ένωση Οινοπαραγωγών Βορείου Ελλάδας σχεδίασε οκτώ ( 8 ) διαδρομές με γοητευτικούς προορισμούς σε επισκέψιμα οινοποιία . Από την Κοιλάδα των Τεμπών ξεκινά η «Διαδρομή του Κρασιού των Θεών του Ολύμπου» με σταθμούς στα πανέμορφα χωριά, Ραψάνη και Κρανιά στις πλαγιές του Ολύμπου και τα αντίστοιχα οινοποιία φιλοξενίας.  Προτείνεται: Η ανάδειξη, η στήριξη και  η προώθηση, αυτού του μοναδικού σ’ όλη τη Θεσσαλία, τουριστικού προϊόντος.

Στόχος είναι η ανάδειξη όλων εκείνων των στοιχείων που είναι συνδεδεμένα με την ελληνική παράδοση και τον πολιτισμό, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και φυσικά η ενδυνάμωση περιοχών μαζικού τουρισμού, όπου υπάρχουν περιθώρια συμπληρωματικότητας στην ανάπτυξή του.

@Το παρόν άρθρο μου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ την Κυριακή 6 Ιανουαρίου 2008.