Λιβάδι Ολύμπου, μαγευτικό κάθε εποχή!

Εκεί όπου σμίγουν ο Όλυμπος, τα Πιέρια και τα Καμβούνια βρίσκεται αμφιθεατρικά χτισμένο ένα από τα γραφικότερα βλαχοχώρια του Νομού Λάρισας. Στα λιθόστρωτα καλντερίμια οι κάτοικοί του εξακολουθούν να ζουν στα χνάρια των προγόνων τους, ατενίζοντας με υπερηφάνεια τις ανεμοδαρμένες κορυφές του Ολύμπου. Σκαρφαλωμένο στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Τιτάρου, σε υψόμετρο 1.181μ., κατέχει μια εξαιρετικά προνομιακή θέση. Η απρόσκοπτη θέα των επιβλητικών ορεινών όγκων του Ολύμπου αιχμαλωτίζει μονομιάς τη ματιά του ταξιδιώτη. Γι΄ αυτό το μοναδικό θέαμα, αλλά και επειδή ο Τίταρος ενώνεται ουσιαστικά με το βουνό των θεών στη θέση Παλιοδέρβενο, ο οικισμός ονομάζεται  Λιβάδι Ολύμπου.

Η θέα του Λιβαδίου προς κάθε κατεύθυνση θεωρείται άριστη. Προς την ανατολή προβάλλουν οι κορυφές του Ολύμπου, του Μύτικα και του θρόνου του Δία,  με τις πλαγιές του. Προς το νότο και δυτικά ο ορίζοντας είναι θαυμάσιος και διευρύνεται μέχρι τον Κόζιακα και την Πίνδο. Ολόγυρα καταπράσινα λιβάδια, στρογγυλοί κατάφυτοι λόφοι και κιτρινωπές βουνοκορφές σχηματίζουν μια προστατευτική αγκαλιά, όπου φωλιάζει ένας από τους ακμαιότερους τόπους του Νομού. Στη δεκαετία του 50 και παλαιότερα, το Λιβάδι ήταν ένα από τα σημαντικότερα παραθεριστικά κέντρα της Θεσσαλομακεδονίας, γνωστό για το υγιεινό του κλίμα και την αγνότητα των προϊόντων του.

Ο Δήμος Λιβαδίου, αποτελείται από τα Δημοτικά Διαμερίσματα,  Λιβάδι,  Δολίχη και τον οικισμό Βίγλα. Το ιστορικό Λιβάδι, βρίσκεται στα όρια τριών νομών και τριών περιφερειών, 30΄ από την Ελασσόνα, 50΄ από την Λάρισα, 100΄από Κοζάνη, 80΄από Θεσσαλονίκη μέσω Κατερίνης και έχει συνδέσει άρρηκτα το όνομά του με εκείνο του ήρωα Γεωργάκη Ολύμπιου. Διατηρεί την γραφικότητα του και τις παραδόσεις του που τις έλκει από τη βλάχικη καταγωγή των κατοίκων του.  Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, κτηνοτροφία, επαγγελματικές - βιοτεχνικές, δασικές, οικοδομικές και τυροκομικές εργασίες.

 Η ιστορία της ίδρυσης του δεν είναι γνωστή. Μερικοί υποστηρίζουν ότι κατέχει την θέση της Δωδώνης που μνημονεύει ο Όμηρος. Σύμφωνα με την παράδοση, το Λιβάδι χτίστηκε στη σημερινή τοποθεσία όταν μια φοράδα γέννησε στην περιοχή των Αγίων Αναργύρων και οι Λιβαδιώτες θεώρησαν καλή την περιοχή για εγκατάσταση. Σύμφωνα με τους ιστοριογράφους και περιηγητές ο χρόνος ίδρυσης του οικισμού, που χαρακτηριστικά αποκαλείται Βλαχολίβαδο, εντοπίζεται μεταξύ του 10^ου και του 11^ου αιώνα, στη σημερινή του θέση. Στο ναό του Αγίου Χαραλάμπους στην Αγία Τριάδα υπάρχει επιγραφή που χρονολογείται το 1054 μ.Χ., η ύπαρξη του ναού σαφέστατα προϋποθέτει και την ύπαρξη κατοίκων στην περιοχή. Το 1912 η διοίκηση της κωμόπολης ανατέθηκε σε δήμο και όταν καταργήθηκαν οι Δήμοι συστάθηκε ως όργανο Τοπικής Αυτοδιοίκησης η Κοινότητα. Λέγεται πως το Λιβάδι είναι η πρώτη κωμόπολη στο θεσσαλικό χώρο, που απέκτησε συγκοινωνία με αυτοκίνητο.

Το Λιβάδι, έχει μόνιμο πληθυσμό περί τους 2.714 κατοίκους το χειμώνα  που αγγίζουν τους 4.000 το καλοκαίρι. Οι Λιβαδιώτες, βλάχοι στην καταγωγή, ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία και φημίζονται για τη μεγάλη παραγωγή σε κρέας και τυροκομικά καθώς και στα περίφημα «σκουτιά», τα ρούχα από μαλλί των ζώων. Τροφοδότησαν τις εμποροβιοτεχνικές τάξεις της Ελασσόνας και της Μακεδονίας γενικότερα. Υπήρξαν περίφημοι έμποροι – έστελναν σκουτιά μέχρι την Τεργέστη- αλλά και καλοί ποιμένες. Υπήρξαν όμως και επαναστάτες όπως οι φοβεροί κλεφταρματωλοί Λαζέοι ή όπως ο πασίγνωστος επαναστάτης Γιωργάκης Ολύμπιος. 

Τα χρόνια της δουλείας, κατέφυγαν στο Λιβάδι, Έλληνες από τις περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, με αποτέλεσμα να γίνει λίκνο ελεύθερων ανθρώπων, εθνική έπαλξη και ιερή κιβωτός, στην οποία διασώθηκαν τα ιερά και τα όσια της φυλής μας, όπως και σ’ άλλα ορεινά χωριά. Από τότε αρχίζει και η φωτεινή πορεία των κλεφτών και αμαρτωλών. Πρώτος αμαρτωλός που είχε την έδρα του στο Λιβάδι είναι ο Πάνος Ζήντρος, κατά τη χρονική περίοδο 1700-1770. Για το λόγο ότι η περιοχή Λιβαδίου – Ολύμπου, Πιερίων και Χασίων ήταν το κέντρο δράσης των αμαρτωλών, η Φιλική Εταιρεία νοιάστηκε για τη μύηση μελών της περιοχής. Ο Γεωργάκης Ολύμπιος μυήθηκε και αναφέρονταν στον κρυπτογραφικό κώδικα της Φιλικής Εταιρείας με τον αριθμό III και όπως σημειώνεται ο Γεωργάκης δεν ήταν απλά ένας εταίρος, αλλά ένας από τους δώδεκα αποστόλους, προορισμένος για την Σερβία.

Ο ήρωας Γεωργάκης Ολύμπιος γεννήθηκε το 1772 στο Λιβάδι Ολύμπου και από τον πατέρα του ανήκε στην περιώνυμη οικογένεια των Λαζαίων, από τους οποίους και κληρονόμησε το αρματολίκι του Ολύμπου. Ο Γεωργάκης Ολύμπιος συμπολέμησε γενναιότατα και με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη κατά το κίνημα που απέτυχε στις παραδουνάβιες χώρες και συνέλαβε τον προδότη Βλαδιμιρέσκου, ενώ διακρίθηκε στη μάχη του Δραγατσανίου. Βρήκε τελικά ένδοξο θάνατο όταν πολιορκήθηκε στο μοναστήρι του Σέκου, στα ερείπια του οποίου τάφηκε, αφού το ανατίναξε, με το ιδιόχειρο άναμμα του μπαρουτιού.

Σπουδαίοι δάσκαλοι του Γένους, όπως ο Ιωάννης Πέζαρος και ο Ιωνάς Σπαρμιώτης, πέρασαν από το σχολείο των ‘’Κοινών Γραμμάτων’’ του Λιβαδίου, ενώ στα μέσα του 19^ουαι. λειτούργησε και το παρθεναγωγείο του Αγαθάγγελου Παπαγρηγοριάδη.  Ανάμεσα στα αξιόλογα τέκνα του Λιβαδίου περιλαμβάνεται και ο κληρικός και λόγιος Άνθιμος Ολυμπιώτης που γεννήθηκε στο Λιβάδι. Το 1780 έκτισε με δαπάνες του, νέο σχολείο στο Λιβάδι και το 1782 το αναδιοργάνωσε πάνω σε πιο γερές βάσεις και του έδωσε νέα πνοή.

Το Λιβάδι δοκιμάστηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής (1941-1944), το χωριό δέχτηκε το τελειωτικό χτύπημα από τις πυρκαγιές των Γερμανών, που διέκοψαν την μέχρι τότε εξέλιξη του τόπου. 

Σήμερα ο  ορειβάτης και ο πεζοπόρος φυσιολάτρης  μπορεί να θαυμάσει στο Λιβάδι, τα πυκνά δάση από μαύρη πεύκη, οξιές και δρύες που απλώνονται μπροστά στα μάτια του.  Το άλσος Κωνσταντίνου Γκουτζαμάνη, με τη μεγαλοπρεπή εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, τα πανύψηλα πεύκα και έλατα και τη θέα σε όλο το Λιβάδι. Ιδανικός τόπος αναψυχής με πλούσια νερά και ξεχωριστή θέα είναι η τοποθεσία Σάλτσι. Η κορυφή Σάπκα, η ψηλότερη του Τίταρου 1700μ και με 10.000 στρέμματα έκταση περιτριγυρισμένη από άγριο παρθένο δάσος οξιάς και η κορυφή του  Προφήτη Ηλία 1370μ., εκεί είναι κτισμένο το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία (ανακαινίστηκε το 1776),  με μοναδική και πανοραμική θέα του χωριού, χαρίζουν άπλετη θέα στον Όλυμπο και τον Περραιβικό κάμπο. Ο δρόμος που οδηγεί στο ξωκλήσι είναι ασφαλτοστρωμένος. Λίγο πιο πέρα βρίσκονται οι Μπιστιριές 1400μ. βράχοι μεγάλοι κι απότομοι, ένα μπαλκόνι μοναδικό της φύσης απ΄ όπου η θέα είναι μοναδική. Όλα τα βουνά, βόρεια της κωμόπολης είναι κατάφυτα με πυκνές συστάδες οξιάς και μερικώς από έλατα και πεύκα. Η πλούσια πανίδα τους περιλαμβάνει λύκους, αλεπούδες, αγριογούρουνα, ζαρκάδια και άλλα. Από το χωριό διέρχεται το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το όμορφο φυσικό περιβάλλον με ποδήλατο βουνού και με άλογα.

Την αυθεντική, ανεπιτήδευτη ομορφιά του Λιβαδίου θα ανακαλύψει, ο επισκέπτης, μόνο αφότου περιδιαβεί τα λιθόστρωτα καλντερίμια του. Πέτρινα διώροφα σπίτια κτισμένα το ένα κοντά στο άλλο, με τα καυσόξυλα στοιβαγμένα στις αυλές ή στα σοκάκια. Μικρές πλατείες με πλατάνια, παλιά αρχοντικά, που μαζί με τα υπόλοιπα παλιά οικοδομήματα συνθέτουν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του τόπου. Παλαιότερα στο Λιβάδι υπήρχαν πολλά αρχοντόσπιτα, αλλά σήμερα σώζεται μόνο του Ταζέ που έχει κηρυχθεί διατηρητέο. Εκτός από τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής του φυσιογνωμίας, το Λιβάδι ξεχωρίζει για τις παλιές εκκλησίες του. 

Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας και με το βυζαντινό παρεκκλήσι του Άγιου Χαράλαμπου του 1054μ.Χ. είναι ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της Θεσσαλίας. Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε. Διάφορες χρονολογίες μαρτυρούν οι ανακαινίσεις.  Γνώρισε μεγάλη ακμή στα χρόνια της Τουρκοκρατίας προσφέροντας εθνικές υπηρεσίες στον αγώνα της ελευθερίας ήταν ένα από τα πιο φημισμένα Κρυφά Σχολειά της χώρας.   Ήταν κέντρο εφοδιασμού των αρματολών και κλεφτών της περιοχής Ολύμπου – Πιερίας, σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι. Ο δρόμος που οδηγεί στο μοναστήρι είναι επίσης ασφαλτοστρωμένος. Εξαιρετικά ξυλόγλυπτα τέμπλα, σκαλισμένα με δυτική τεχνοτροπία, στον ναό του Αγίου Κωνσταντίνου κτισμένο γύρω στα 1871, λέγεται ότι οι καμπάνες του ναού κατασκευάστηκαν στη Βενετία. Το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1886), και η εκκλησία Αγίων Αναργύρων (1760) αποτελούν πραγματικά διατηρητέα μνημεία και συνδέονται με καίριες στιγμές της ιστορικής διαδρομής του έθνους μας.

Δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας είναι κτισμένο το Βυζαντινό Μουσείο τα εκθέματα του οποίου είναι εκκλησιαστικά είδη (εικόνες, ιερά βιβλία, σκεύη κλπ). 

Το Λαογραφικό Μουσείο Λιβαδίου, κουβαλάει ένα κομμάτι της ένδοξης ιστορίας και της παράδοσης του τόπου, είναι η διώροφη κατοικία, στην κεντρική πλατεία, όπου γεννήθηκε ο αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης Γεωργάκης Ολύμπιος. Το ισόγειο του Λαογραφικού Μουσείου φιλοξενεί φωτογραφίες, κειμήλια και έγγραφα της εποχής, ενώ ακόμη ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να δει  αγροτικά εργαλεία, οικιακά σκεύη και τοπικές ενδυμασίες. Στον πρώτο όροφο αναπαρίσταται το καθιστικό δωμάτιο ενός παραδοσιακού λιβαδιώτικου σπιτιού με το τζάκι, τις κόχες (χαμηλά κρεβάτια), τον σοφρά (χαμηλό τραπέζι) και τα χειροποίητα υφαντά.

Αναμνήσεις παλαιότερων εποχών ξυπνάνε οι 20 νερόμυλοι, το μονότοξο πέτρινο γεφύρι του 17^ου αι. και βρύσες του 17^ου αι που υπάρχουν στην πλατεία της κωμόπολης,  στο Χοροστάσι και στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος.

Το Λιβάδι σφύζει από ζωή. Στην πλακόστρωτη πλατεία με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο, φυτεύτηκε το 1788, ακόμη και σήμερα, μετά από περίπου δυόμισι ολόκληρους αιώνες συνεχίζει να χαρίζει απλόχερα την σκιερή δροσιά του, συγκεντρώνονται τα μαγαζάκια, τα παραδοσιακά καφενεία και οι ταβέρνες, αλλά και οι Λιβαδιώτες για τα ψώνια της ημέρας. 

Οι επισκέπτες μπορούν  να προμηθευτούν  ένα πλήθος τοπικών προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας. Αγνά κρέατα και γαλακτοκομικά προϊόντα από ντόπιους παραγωγούς, υπάρχουν και βιολογικές κτηνοτροφικές μονάδες. Γλυκά του κουταλιού και τραχανά στα καταστήματα παραδοσιακών προϊόντων.  Την ξακουστή πουτίγκα Λιβαδίου, υφαντά,  καθώς επίσης το Λιβαδιώτικο τσίπουρο που χαριτολογώντας οι φιλόξενοι κάτοικοι το ονομάζουν ‘’το ιαματικό τσίπουρο Λιβαδίου’’.

Πέρα από τα θρησκευτικά δρώμενα, την παράδοση του Λιβαδίου συνθέτουν και λαϊκές παραδόσεις, λαϊκά δρώμενα (μπαμπαλιούρια την Πρωτοχρονιά, ντούφες παλιό γυναικείο έθιμο, μια μορφή γυναικοκρατίας, διοργανώνεται το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής των Αγίων Θεοδώρων από τις ανύπαντρες κοπέλες, αποκριάτικοι φανοί, η γιορτή των κτηνοτρόφων την Πρωτομαγιά, το βράσιμο του τσίπουρου το Φθινόπωρο) τα τραγούδια οι χοροί και τα παραμύθια, η τέχνη, τα πελεκητά στα τέμπλα των εκκλησιών καθώς και ο "Πολιτιστικός Αύγουστος" που στα πλαίσια του πραγματοποιείται σειρά εκδηλώσεων.

Το Λιβάδι Ολύμπου, μαγευτικό κάθε εποχή, οι επισκέπτες θα θαυμάσουν την απαράμιλλη ορεινή ομορφιά , το πράσινο της άνοιξης,  το πορτοκαλί, με το καφέ και το κόκκινο του φθινοπώρου και το λευκό του χειμώνα. Η  φιλοξενία των κατοίκων και  η ομορφιά των τοπίων θα  χαρίσουν μια μοναδική εμπειρία. Εκείνο όμως που δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο κανέναν είναι η απερίγραπτη εικόνα του Ολύμπου με τις συννεφοσκέπαστες βουνοκορφές του να ορθώνονται λες και προσπαθούν να προστατέψουν, από το πέρασμα του χρόνου, αυτή την αυθεντική γωνιά  του Νομού Λάρισας.   

@Περιηγήσεις από την Αίγλη Μότσιου: Ο Όλυμπος, των θεών, των θρύλων και των παραδόσεων. Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Δευτέρας 4 Ιανουαρίου 2010. www.eleftheria.gr 

@Λιβάδι Ολύμπου, μαγευτικό κάθε εποχή της Αίγλης Μότσιου, εφημερίδα Η ΕΚΔΟΣΗ Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010. www.ekdosi.gr